Stel, uw klant betaalt zijn factuur niet. U belt of stuurt een herinnering, maar in plaats van een betaalde factuur, krijgt u een excuus: “Het is overmacht, daar kan ik niks aan doen.” Dat klinkt alsof de situatie volledig buiten de macht van de klant ligt – maar klopt dat ook?
Het woord ‘overmacht’ wordt in de praktijk nogal eens uit de kast getrokken om onder een betalingsverplichting uit te komen. Maar juridisch gezien is overmacht gelukkig geen vrijbrief. Overmacht is zelfs een streng begrip met duidelijke voorwaarden. U als ondernemer hoeft zo’n excuus dus niet zomaar te accepteren.
In deze blog leggen we uit wat overmacht écht inhoudt, wanneer het terecht is en (vooral) wat u kunt doen als een klant zich daarop beroept om niet te hoeven betalen.
Wat is overmacht eigenlijk?
In juridische termen spreken we van overmacht wanneer iemand door een onvoorziene en buiten zijn schuld ontstane situatie zijn verplichtingen niet kan nakomen (de wettelijke basis hiervoor staat in artikel 6:75 van het Burgerlijk Wetboek). Denk aan een brand, een natuurramp of een plotseling overheidsverbod. Overmacht wordt ook wel ‘force majeure’ genoemd.
Het klinkt als iets uitzonderlijks, en dat is het ook. Maar in de praktijk kunnen mensen het begrip nogal ruim interpreteren. Een vertraagde levering, een zieke medewerker of een slecht kwartaal? Dat is meestal géén overmacht. Sterker nog: zulke risico’s horen gewoon bij het ondernemen.
Wanneer geldt overmacht wél?
De wet geeft geen lijstje met situaties die onder overmacht vallen. Daarom kijken rechters altijd naar de omstandigheden van het geval. Er zijn wél richtlijnen. Een klant kan zich op overmacht beroepen als:
- Er sprake is van een onvoorzienbare gebeurtenis,
- Die buiten de schuld van de klant ligt,
- En die het onmogelijk maakt om de overeenkomst na te komen.
Let op: het moet gaan om een daadwerkelijke onmogelijkheid om te presteren, tijdelijk of blijvend.
Voorbeelden:
- De klant is door een explosie zijn hele bedrijf kwijtgeraakt.
- Een pandemie zorgt ervoor dat zijn hele sector wettelijk verplicht dicht moet.
Geen overmacht:
- Uw klant heeft cashflowproblemen.
- Er is personeelstekort.
- Zijn leverancier komt te laat.
Wat kunt u doen als uw klant overmacht aanvoert?
Allereerst: blijf kalm. Zoals we net uitlegden, is lang niet elk beroep op overmacht terecht. Volg dit stappenplan:
- Vraag om onderbouwing
Laat de klant zwart op wit uitleggen wát er precies aan de hand is en waarom hij vindt dat er sprake is van overmacht. Vaak schrikt men hier al van terug, zeker als het eigenlijk een smoes was.
- Check uw contract
Heeft u algemene voorwaarden of een overeenkomst waarin iets over overmacht staat? Soms zijn daarin specifieke situaties uitgesloten als overmacht (bijvoorbeeld: ‘financiële problemen gelden niet als overmacht’). Zo’n clausule kan uw positie flink versterken.
- Onderhandel (als het kan)
Is er wél sprake van een tijdelijke overmacht? Dan kunt u met uw klant afspraken maken over uitstel van betaling of een betalingsregeling. Zo voorkomt u juridische strijd én blijft de klantrelatie hopelijk goed.
- Schakel juridische hulp in
Heeft u twijfels of vermoedt u misbruik van de situatie? Neem contact op met een jurist of gerechtsdeurwaarder. Wij van Kroep Steghuis kunnen u helpen beoordelen of het beroep op overmacht standhoudt. Is dat niet zo, dan kunnen we de juiste middelen inzetten om ervoor te zorgen dat uw klant de factuur alsnog betaalt.
Laat overmacht niet te makkelijk toe
We zien dat veel bedrijven geneigd zijn om een beroep op overmacht te slikken als zoete koek. Begrijpelijk, want u wilt de relatie goed houden en uw klant niet kwijtraken. Maar wees alert: wie te soepel is, geeft onbedoeld het signaal af dat het betalen van facturen optioneel is.
Zorg daarom voor duidelijke betalingsvoorwaarden, neem heldere overmachtclausules op in uw contracten en grijp tijdig in bij achterstallige betalingen.
Wat als het écht misgaat?
Wat kunt u doen als u er zeker van bent dat er geen sprake is van overmacht en uw klant blijft weigeren te betalen?
- Aanmaning versturen: formeel sommeren tot betaling, bij voorkeur met hulp van een gerechtsdeurwaarder.
- Incassotraject starten: wij van Kroep Steghuis nemen u dat graag uit handen, van minnelijk traject tot gerechtelijke procedure.
- Conservatoir beslag leggen: bij spoedeisende zaken kan zelfs alvast beslag worden gelegd op goederen of banktegoeden om uw vordering veilig te stellen.
Overmacht is geen toverwoord
Een klant die ‘overmacht’ roept, is niet automatisch gevrijwaard van zijn betaalverplichting. Het blijft altijd een kwestie van feiten, omstandigheden én goed vastgelegde afspraken.
Onze boodschap aan u: blijf kritisch, vraag door en laat u niet zomaar met een kluitje het riet in sturen. En weet dat u er niet alleen voor staat, want wij helpen u graag.
Heeft u te maken met een klant die niet betaalt en zich beroept op overmacht? Neem gerust contact met ons op. Wij denken met u mee, toetsen de situatie en helpen u om te krijgen waar u recht op heeft.
