Wat is ambtshalve toetsing?
Ambtshalve toetsing betekent dat de rechter verplicht is om de stukken in een zaak, waarbij de eisende partij een professionele partij is en de gedaagde partij een consument is, inhoudelijk te toetsen. Hierbij maakt het niet uit of de gedaagde partij wel of geen verweer heeft gevoerd. Ook al vraagt geen van de partijen hierom, toch gaat de rechter ambtshalve toetsen.
De rechter wil álles controleren om te zien of er geen sprake is van een onredelijk belang en of alle wetten en regels goed zijn toegepast. Concreet betekent dit dat de rechter bij een dagvaarding in consumentenzaken alle stukken nodig heeft: van overeenkomsten en facturen tot algemene voorwaarden en de communicatie met de klant. De rechter bekijkt bijvoorbeeld of procedures correct zijn gevolgd en of de rechten van de consument zijn gerespecteerd.
Bescherming van consumenten
De formele basis voor ambtshalve toetsing door rechters in consumentenkwesties werd gelegd in 1993. In dat jaar werd de Richtlijn 93/13/EEG betreffende oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten ingevoerd. Deze richtlijn verplichtte lidstaten ervoor te zorgen dat nationale rechters ambtshalve zouden controleren of een contractueel beding in een consumentenovereenkomst oneerlijk was. Dit betekent dat een rechter, zelfs als de consument niet klaagt over een mogelijk oneerlijk beding, toch moet beoordelen of zo’n beding ongeldig is. Ofwel; met deze nieuwe Europese richtlijn werden consumenten beschermd tegen bijvoorbeeld hoge contractuele boetes en uitfacturering van abonnementen.
De richtlijn werd verder uitgewerkt en versterkt door verschillende arresten van het Europese Hof van Justitie. Zo stelde het Hof in de arresten Océano Grupo (2000) en Mostaza Claro (2006) dat nationale rechters verplicht zijn om ambtshalve te toetsen of een beding in een consumentenovereenkomst oneerlijk is, zelfs als de consument dat niet zelf naar voren brengt.
Dit werd vervolgens bevestigd door de arresten Aziz (2013) en Kásler (2014). Nogmaals werd het belang van de bescherming van de consument door middel van ambtshalve toetsing bevestigd.
Een paar jaar later schreef het Landelijk Overleg Vakinhoud Civiel en Kanton & Toezicht (LOVCK&T) een adviesrapport aan de Nederlandse Rechtspraak. Sinds eind 2019 volgen de meeste rechters dit advies en toetsen ze bij elke dagvaarding met een vordering of de bedingen in overeenstemming zijn met de wet. En zelfs dus als de consument dit niet ter discussie stelt.
Wat betekent dit voor u?
Ben u een professionele partij en is de gedaagde partij een consument? Dan hebben we, voordat we met uw zaak een gerechtelijke procedure starten, aanvullende informatie nodig. Denk aan de overeenkomst, algemene voorwaarden, facturen, aanmaningen en relevante communicatie tussen u en uw klant. Het is van groot belang dat u de andere partij vooraf goed informeert en dat u vastlegt hoe u dat hebt gedaan. Dit kan bijvoorbeeld door het laten ondertekenen van een overeenkomst of een opdracht tot dienstverlening.
De rechter controleert de stukken aan de hand van een checklist en toetst deze ambtshalve. Zijn niet alle stukken aanwezig, dan kan de vordering of bijvoorbeeld de (proces)kosten op voorhand afgewezen worden.
Wilt u meer weten over ambtshalve toetsing? De gerechtsdeurwaarders van KroepSteghuis voorzien u graag van informatie.
